मानव देह

मानव देहाने काय काय साधते ?

माणसाने त्याच्या देह वं बुद्धी यांच्या संयोगाने ,अफाट सामर्थ्याने अनेक चांगल्या वाईट गोष्टी केल्या .मानव देहाने गणेश पूजन ,शारदा वंदन करता येते .मानव देहाने गुरु संत सज्जन ,श्रोते असतात .कवित्व करता येते ,अध्ययन अध्यापन करता येते .अनेक विद्यांचा अभ्यास करता येतो .ग्रंथ लेखन करता येते .मानव देहातच महाज्ञानी ,सिद्ध ,साधू मुनी होतात ..मानव देहातच तीर्थाटन करता येते .श्रवण मनन करता येते .मुख्य परमात्मा आपलासा करता येतो .कर्ममार्ग ,उपासनामार्ग ,ज्ञानमार्ग आचरणात आणता येतो .योगी ,विरक्त ,तपस्वी देहाने अनेक कष्ट घेतात .देहातूनच आत्मा प्रगट होतो .इहलोक ,परलोकात सार्थक होते .पुरश्चरणे ,अनुष्ठाने ,गोरांजने ,धूम्रपाने ,शीतोष्ण ,पंचाग्नीसाधने ,ही सारी देहाने होतात .देहानेच तो पुण्यशील होतो ,पापी होतो .स्वैराचारी ,सदाचारी होतो .देहानेच अवतार होतात .अनेक बंड पाखंडे होतात .विषयभोग घेता येतात .विषयांचा त्यागही करता येतो .देहालाच रोग होतात ,रोग बरेही होतात .देहानेच नवविधा भक्ती करता येते .चारी मुक्ती साधता येतात .दानधर्म करता येतो .अनेक रहस्य उलगडतात .अनेक वस्तू प्राप्त करून घेता येतात .देहानेच मनुष्य वाया जातो ,किंवा धन्य होतो .

देहानेच कला शिकता येतात .देहानेच भक्तीमार्गाचा जिव्हाळा उत्पन्न होतो .सन्मार्गाची साधने साध्य होतात .बंधने तुटतात .आत्मनिवेदन भक्ती साधते .मोक्ष मिळतो .देहानेच कीर्ती मिळते ,अपकीर्तीही होते .अनेक भ्रम ,अनेक मोह उत्पन्न होतात .अति उत्तम पदांचा उपभोग घेता येतो .देह परमार्थाचे तारू आहे .अनेक गुणांचे आश्रयस्थान आहे .

देहानेच अनेक कला शिकता येतात .अंतर्यामी वास करणारी जीवनकला देहानेच मिळते .

आत्म्याकरिता देहे जाला | देह्याकरिता आत्मा लागला | उभययोगे उदंड चालिला | कार्यभाग || १८-४-३२ ||

आत्मा धारण करण्यासाठीच देह जन्मतो .देहानेच आत्मा तागतो ,राहू शकतो .देह आणि आत्मा या दोघांच्या संयोगाने जगात मोठे क्कार्य घडते .गुप्तपणे ,चोरून आप्पण काही केले तर ते अंतरात्म्याला कळते .सगळे कर्तुत्व अन्तरात्म्याचेच आहे

देहामध्ये आत्मा असतो |देहे पूजिता आत्मा तोषतो | देहे पिडीता ,आत्मा क्षोभतो | प्रत्यक्ष आता || १८-४ ३४ ||

आत्मा देहात राहतो .देहाची पूजा केली की आत्मा संतोष पावतो .देहाला दु:ख दिले की आत्मा क्षोभ पावतो .देहाच्या अभावी आत्म्याची पूजा होत नाही ,म्हणजे देह आत्म्याशिवाय आणि आत्मा देहाशिवाय काही करू शकत नाही .